Otyłość - zmora naszej cywilizacji
Otyłość jest chorobą przewlekłą charakteryzującą się nadmierna zawartością tkanki tłuszczowej, będąca czynnikiem ryzyka rozwoju innych schorzeń niebezpiecznych dla zdrowia.
Coraz więcej osób choruje na tą chorobę, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, gdzie je się dużo niezdrowego i przetworzonego jedzenia oraz znaczące ilości słodyczy, które tak uwielbiamy.
Historia otyłości
Nadwaga i otyłość towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Dowody dostarczają wykopaliska z różnych stron świata m.in. bliskiego wschodu, czy Ameryki południowej. Najsłynniejszą rzeźbą pochodzącą z okresu paleolitu jest tzw. Wenus z Willendorfu przedstawiająca wyobrażenie otyłej lub ciężarnej postaci kobiety prawdopodobnie był to ówczesny wzór pożądania. W społeczeństwach przedindustrialnych często podkreślany jest związek dostępności do źródeł pożywienia a rangą społeczną. Zaokrąglona sylwetka świadczyła o zamożności, o wysokiej pozycji społecznej, płodności, była kanonem piękna do którego dążono. Etnograficzne badania społeczeństw tradycyjnych (przed industrialnych) dowiodły, że 4/5 badanych kultur uznaje pulchne kobiety za kanon piękna, 90% z pośród nich szczególnym uznaniem darzy uwydatnienie bioder i nóg u kobiet.
Współcześnie niepokojące są informacje o nadwadze pojawiającej się u dzieci, co wiąże się ze zwiększoną zachorowalnością na otyłość i inne choroby. Otyłość musi być leczona poprzez współpracę z dietetykiem. Trzymanie odpowiedniej diety i regularne ćwiczenia pomogą zwalczyć tą chorobę.
Wyróżniamy dwa główne typy rozmieszczenia podściółki tłuszczowej:
- otyłość brzuszna polegający na centralnym odkładaniu tłuszczu, wiążącego się niekorzystnym profilem lipidowym i stężeniem cholesterolu w krwi, wysokim ciśnieniem tętniczym, miażdżycą, większą masą lewej komory, a w konsekwencji rozwoju zespołu metabolicznego, który może rozwinąć się nawet u dzieci.
- otyłość pośladkowo-udowa ten typ częściej spotykany jest u kobiet
W celu diagnozy otyłości określa się zawartość tkanki tłuszczowej w ciele. Metody oceny masy ciała i zawartość tkanki tłuszczowej :
-pomiar masy ciała (wagi ciała) i obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI)
-pomiar grubości fałdu skórnego
BMI dobrze ocenia masę ciała, gdyż dobrze koreluje z zawartością tkanki tłuszczowej w organizmie i jest raczej niezależny od wzrostu.
Wzór: BMI=Masa/(wzrost)2
Wyniki:
BMI < 18,5 niedowaga
18,5 ≤ BMI ≤ 24,9 waga prawidłowa
25 ≤ BMI ≤ 29,9 nadwaga
BMI > 30 otyłość
Choroby związane z otyłością
- układ hormonalny i rozrodczy np. insulinooporność, przedwczesne dojrzewanie, niedobór hormonu wzrostu, zaburzenia miesiączkowania
- otyłość w ciąży może prowadzić do zamierania zarodków
- układ sercowo-naczyniowy: dyslipidemia (podwyższony poziom cholesterolu), nadciśnienie tętnicze, przerost lewej komory serca, wczesne zmiany miażdżycowe naczyń
- układ oddechowy: zespół bezdechu sennego, astma oskrzelowa, nietolerancja wysiłku fizycznego u osób dorosłych
- układ pokarmowy: choroba stłuszczeniowa wątroby, kamica pęcherzyka żółciowego
- zwiększone ryzyko nowotworowe: u kobiet: raka trzonu i szyjki macicy, jajnika, pęcherzyka żółciowego, nowotworów piersi ;u mężczyzn: raka jelita grubego, raka prostaty, guz rzekomy mózgu
- układ odpornościowy: podwyższony wskaźnik stanu zapalnego
- układ wydalniczy: stwardnienie kłębuszków nerkowychn i wiele innych
Rozwój otyłości uwarunkowany jest współdziałaniem czynników genetycznych i środowiskowych.
Czynniki warunkujące otyłość:
-brak lub niewystarczająca aktywność fizyczna
-nieodpowiednia dieta
-nietolerancja pokarmowa
-przewlekły stres
-czynniki psychologiczne
-Czynniki farmakologiczne(leki które przyjmujemy)
-Pozagenetyczne czynniki biologiczne
13 Najważniejszych zaleceń dietetycznych w otyłości
1) Spożywaj niewielkie objętościowo i mało kaloryczne posiłki o regularnych porach (4-5 posiłków, co 3-4 godziny).
2) Ogranicz jedzenie wieczorne i nocne – większą część posiłków spożyj w pierwszej połowie dnia.
3) Śniadanie spożywaj maksymalnie godzinę po wstaniu. Nie pomijaj pierwszego posiłku. Kolację zjedz 3-4 godziny przed snem.
4) Unikaj przejadania się i podjadania między wyznaczonymi porami posiłków.
5) Posiłki spożywaj w spokojnej atmosferze pozwalającej na dokładne przeżuwanie kęsów – odczucie sytości pojawia się dopiero po pewnym czasie od zakończenia jedzenia.
6) Unikaj nadmiernego spożywania tłuszczu i cukru w postaci tłustych mięs, pełnotłustych produktów mlecznych i słodyczy.
7) Komponuj posiłki tak, aby około połowę talerza podczas śniadania, obiadu i kolacji zajmowały warzywa.
8) Wybieraj chude mięsa i wędliny.
9) Minimum 2 razy w tygodniu mięso zastąp rybami, a minimum raz w tygodniu nasionami roślin strączkowych.
10) Tłuszcze spożywaj w postaci surowej, jako np. dodatek do surówek. Unikaj smażenia z dodatkiem tłuszczu. Dobrym źródłem tłuszczu są oleje roślinne, orzechy, nasiona, pestki, awokado.
11) Wypijaj minimum 1,5 litra płynów dziennie.
12) Pamiętaj o codziennej aktywności fizycznej. Regularny wysiłek fizyczny powinien obejmować codzienne czynności podczas domowych zajęć (np. sprzątanie, wynoszenie śmieci, ograniczenie czasu oglądania telewizji), przemieszczanie się (np. wchodzenie po schodach zamiast korzystania z windy, przejście trasy jednego przystanku autobusowego wysiadając wcześniej lub jadąc dalej, chodzenie lub rower zamiast jazdy samochodem), a także ćwiczenia planowane o umiarkowanej intensywności. Te ostatnie powinny trwać co najmniej 30 minut możliwie codziennie.
13) Pamiętaj, że spadek masy ciała powinien być stopniowy i łagodny. Zbyt szybka utrata masy ciała może prowadzić do pogorszenia samopoczucia i utraty motywacji, a tym samym ponownego przytycia. Sposób żywienia w czasie odchudzania powinien być różnorodny a dieta dostarczać wszystkich składników odżywczych w odpowiednich ilościach
Sałatka z granatem
SKŁADNIKI
1 granat
garść sałaty
250 g pomidorków koktajlowych
100 g sera feta
1 młoda cebula
1/2 papryczki chili (lub do smaku) kilka gałązek tymianku (opcjonalnie) winegret: sól, pieprz, 4 łyżki oliwy extra, 1 łyżka syropu klonowego lub miodu, 2 łyżki soku z cytryny
PRZYGOTOWANIE
Wyłuskać ziarenka granatu. Sałatę poszarpać, ułożyć na półmiskach. Pomidorki przekroić na połówki, położyć na sałacie. Posypać pokruszoną fetą, posiekaną cebulką oraz drobno posiekaną chili. Wszystko doprawić solą i świeżo zmielonym pieprzem. Posypać granatem. Wymieszać składniki winegretu i polać po sałatce, posypać listkami tymianku.
Smacznego!
Przygotowła studentka I roku dietetyki - Aneta Gardocka
Bibliografia :https://ncez.pl/zdrowe-odchudzanie/praktyczne-porady/jaka-dieta-w-otylosci--zalecenia-i-jadlospis-do-pobrania https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fpis.lodz.pl%2Frawa%2Findex.php%2F2018%2F02%2F28%2F1-marca-swiatowy-dzienotylosci%2F&psig=AOvVaw3euL8X2K9fPKM9JWwD86ja&ust=1583180414770000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCJC6jvOM-ucCFQAAAAAdAAAAABAD
niedziela, 01 marca 2020 21:40
Poprawiony: poniedziałek, 01 marca 2021 10:45
Wpisany przez Jakub Seroczyński
